Ζάρκο Πάσπαλιε: Ο Καταλύτης της "Αυτοκρατορίας" και ο Λόγος που το Νο8 Πρέπει να είναι Εκεί Ψηλά

 

Ζάρκο Πάσπαλιε: Ο Καταλύτης της "Αυτοκρατορίας" και ο Λόγος που το Νο8 Πρέπει να είναι Εκεί Ψηλά

Όταν ο Ζάρκο Πάσπαλιε έφτασε στο λιμάνι του Πειραιά το καλοκαίρι του 1991, ο Ολυμπιακός ήταν ένας σύλλογος με μεγάλη ιστορία, αλλά διψασμένος για τίτλους και ευρωπαϊκή καταξίωση στη σύγχρονη εποχή. Αυτό που ακολούθησε δεν ήταν απλώς η μεταγραφή ενός σπουδαίου παίκτη, αλλά η έλευση του ηγέτη που θα θεμελίωνε τη δυναστεία της δεκαετίας του '90.

1. Η Ηγετική του Συνεισφορά: Αλλάζοντας τη Νοοτροπία

Η μεγαλύτερη προσφορά του Πάσπαλιε δεν αποτυπώνεται ψυχρά στα στατιστικά. Ο "Πάλπαλ", όπως τον φώναζαν χαϊδευτικά, έφερε στον Ολυμπιακό κάτι που του έλειπε: τη νοοτροπία του απόλυτου νικητή. Γαλουχημένος στη μυθική σχολή της Γιουγκοσλαβίας, ήταν ένας παίκτης που δεν ανεχόταν την ήττα.

• Αδιαμφισβήτητος Ηγέτης: Από την πρώτη στιγμή έγινε ο απόλυτος ηγέτης της ομάδας του Γιάννη Ιωαννίδη. Σε μια εποχή χωρίς internet και social media, η φήμη του προηγείτο. Οι συμπαίκτες του τον έβλεπαν ως τον "Μεσσία" που θα τους οδηγούσε στην κορυφή και εκείνος ανταποκρίθηκε πλήρως.

• Ο "Clutch" Παίκτης: Ήταν ο παίκτης στον οποίο ο "Ξανθός" έδινε την μπάλα όταν "έκαιγε". Οι άμυνες προσαρμόζονταν πάνω του, αλλά εκείνος έβρισκε πάντα τον τρόπο να σκοράρει, είτε με το χαρακτηριστικό, "σπαστό" του σουτ, είτε με τις αδιανόητες διεισδύσεις του.

• Θεμελιωτής της Δυναστείας: Η άφιξή του ήταν το σήμα για τη δημιουργία της μεγάλης ομάδας. Πάνω του χτίστηκε ο κορμός που κατέκτησε τα πάντα. Ήταν ο θεμέλιος λίθος. Χωρίς τον Πάσπαλιε του 1991-1994, η ιστορία του Ολυμπιακού ίσως να είχε γραφτεί πολύ διαφορετικά.

2. Το Πόσο Μεγάλος Παίκτης Ήταν

Ο Πάσπαλιε ήταν ένα μπασκετικό φαινόμενο. Ένας small forward με κορμί power forward και αθλητικότητα που σπάνιζε για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής.

• Το Αλλοπρόσαλλο Σουτ: Το στυλ του σουτ του ήταν ανορθόδοξο, σχεδόν "σπαστό", αλλά θανατηφόρα εύστοχο. Αψηφούσε την κλασική τεχνική, αποδεικνύοντας ότι στο μπάσκετ σημασία έχει να μπαίνει η μπάλα στο καλάθι.

• Δύναμη και Αθλητικότητα: Μπορούσε να ποστάρει κοντύτερους αντιπάλους, να παίξει με πρόσωπο ψηλότερους και, κυρίως, να κυριαρχήσει στον αέρα.

• Ο Πρώτος "Franchise Player": Ήταν ο πρώτος παίκτης στην ιστορία του σύγχρονου Ολυμπιακού που είχε το status του απόλυτου "franchise player", του παίκτη-σύμβολο γύρω από τον οποίο περιστρέφονταν τα πάντα.

3. Οι Αεροπλανικές Κινήσεις

Εδώ βρίσκεται η μαγεία του Ζάρκο. Οι κινήσεις του ήταν συχνά προκλητικές για τους νόμους της βαρύτητας. Οι φίλοι του Ολυμπιακού (και οι αντίπαλοι) τον έβλεπαν να "πετάει" προς το καλάθι.

• Εκρηκτικό Πρώτο Βήμα: Είχε ένα απίστευτα γρήγορο πρώτο βήμα που του επέτρεπε να προσπερνά οποιονδήποτε προσωπικό αντίπαλο.

• "Hang Time": Η ικανότητά του να "αιωρείται", να μένει στον αέρα περισσότερο από τους αμυντικούς, του έδινε τον χρόνο να τελειώσει τις φάσεις με αμέτρητους τρόπους: με κάρφωμα, με δύσκολα lay-ups ή αποφεύγοντας τα αντίπαλα μπλοκ. Αυτές οι φάσεις ήταν η υπογραφή του, οι "αεροπλανικές κινήσεις" που τον έκαναν μοναδικό.

4. Τα Στατιστικά του στον Ολυμπιακό (1991-1994)

Οι αριθμοί επιβεβαιώνουν την κυριαρχία του.

Σεζόν	Διοργάνωση	Μέσος Όρος Πόντων	Σημειώσεις
1991-92	Πρωτάθλημα Ελλάδας	37.0 πόντοι	Πρώτος σκόρερ του πρωταθλήματος
	Κύπελλο Κόρατς	35.2 πόντοι	Ημιτελικά της διοργάνωσης
1992-93	Πρωτάθλημα Ελλάδας	34.6 πόντοι	Πρωταθλητής Ελλάδος
	Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα	29.1 πόντοι	-
1993-94	Πρωτάθλημα Ελλάδας	29.3 πόντοι	Πρωταθλητής & Κυπελλούχος Ελλάδος
	Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα	26.9 πόντοι	Final Four Τελ Αβίβ (Φιναλίστ)

5. Το Tendex του

Το Tendex (ή Index Rating) ήταν ένας από τους πρώτους αλγόριθμους που προσπάθησαν να μετρήσουν τη συνολική συνεισφορά ενός παίκτη. Υπολογιζόταν προσθέτοντας όλες τις θετικές στατιστικές (πόντοι, ριμπάουντ, ασίστ, κλεψίματα, τάπες) και αφαιρώντας τις αρνητικές (χαμένα σουτ, λάθη).

Είναι εξαιρετικά δύσκολο να βρεθούν τα ακριβή ιστορικά στοιχεία του Tendex για τη δεκαετία του '90. Ωστόσο, μπορούμε να κάνουμε μια ασφαλή εκτίμηση: Με δεδομένους τους τεράστιους μέσους όρους του στο σκοράρισμα, την πολύ καλή του παρουσία στα ριμπάουντ (συχνά 10-12 ανά αγώνα) και την ικανότητά του να κερδίζει φάουλ, η άμυνα του και φυσικά οι ασίστ του πάνω από 8-10 ανά αγώνα, ο δείκτης Tendex του Ζάρκο Πάσπαλιε θα ήταν σταθερά ανάμεσα στους κορυφαίους, αν όχι ο κορυφαίος, στην Ευρώπη.
Η αποτελεσματικότητά του ήταν πρωτοφανής. Ήταν ένας παίκτης που γέμιζε τη στατιστική του σε κάθε κατηγορία.

---

Συμπέρασμα: Μια Τιμή που Εκκρεμεί

Η απόσυρση της φανέλας του Ζάρκο Πάσπαλιε δεν είναι απλώς μια πράξη τιμής προς έναν σπουδαίο παίκτη. Είναι μια αναγνώριση της ίδιας της ιστορίας του Ολυμπιακού. Είναι η παραδοχή ότι αυτός ο Σέρβος γίγαντας πήρε έναν "κοιμώμενο γίγαντα" και τον ξύπνησε, οδηγώντας τον στο πρώτο σκαλί της δόξας.

Η φανέλα με το Νο8 στην οροφή του ΣΕΦ δεν θα τιμά απλώς τον Πάσπαλιε. Θα θυμίζει σε όλους πού, πώς και από ποιον ξεκίνησαν όλα.

Όσο ζω κι όσο αναπνέω Ζάρκο θα φωνάζω, Ζάρκο και θα κλαίω!!!
Κάποια στιγμή η φανέλα με το 8 πρέπει να πάει στην οροφή του ΣΕΦ.
Αν δε γίνει αυτό, θα μιλάμε για τη μεγαλύτερη συνειδητή λοβοτομή, για το τμήμα καλαθοσφαίρισης του Συλλόγου.
Παρά τους μεγάλους αντικειμενικά παίκτες που πέρασαν τόσο πριν από αυτόν, Διάκουλας, Παραγιός, Μελίνι, Καστρινάκης, ακόμα και ο "τρελλαμένος" ο Στηβ, με αυτόν Βολκόφ, Τάρλατς, Τόμιτς, Σιγάλας, Μπακατσιάς, Ταρπλει, Μπέρι, Τζονσον, Φασούλας, Καμπούρης, Βουκσεβιτς, Καρνισόβας, Κόμαζετς, Νάκιτς, Ζεβροσένκο, Ζουρπένκο, Έντι Τζόνσον, Ντ. Ρίβερς, Ντίνο Ράτζα, στην επόμενη γενιά, άλλοι μεγάλοι κοκ.
Κανένας όμως - μα κανένας- και κυριολεκτούμε σε αυτό, σε ένα μπάσκετ, πολύ πιο δύσκολο και πιο σύνθετο από όλες τις απόψεις από το σημερινό, δε μπορεί να σταθεί δίπλα σου.
Ακόμα και όταν φόρεσες την φανέλα με το 9 στα λευκά και πράσινα, ήσουν ο Ζάρκο μας, ο φυσικός μας ηγέτης.
Κανένας δε μπορεί να σου πάρει τη δόξα, κανένας δε μπορεί να σταθεί δίπλα σου, τόσο ως τεσσάρι, τόσο ως βασικό τριάρι, ενίοτε και ως πανύψηλο δυάρι.
Δεν έχει υπάρξει άλλος ηγέτης που πήρε από το χεράκι και μάλιστα ως όνομα παγκοσμίου βεληνεκούς προερχόμενο από το ΝΒΑ εκείνης της εποχής(όχι αυτό το αχαρακτήριστο του σήμερα), που πήρε την ομάδα από την αφάνεια για τουλάχιστον μια δεκαπενταετία, με δυο μόνο δεύτερες θέσεις το 1980 και τελευταία το 1986 πίσω από τον Άρη Θεσσαλονίκης.
Ο Ζάρκο ήταν ο άνθρωπος που αναγέννησε τον Ολυμπιακό και μπορεί το άθλημα να είναι ομαδικό(όντως είναι), αλλά μέσο ορο πόντων σε Ελλάδα και Ευρώπη πάνω από 35 κάθε χρόνο, μέσο όρο ασίστ πάνω από 10, μέσο όρο ριμπάουντ πάνω από 10 και με αμυντική παρουσιία, αλλά κυρίως με τη στόφα του μεγάλου ηγέτη δε μπορούμε να τον ξεχάσουμε.
Ήταν 28 του Γενάρη του 1993 και ήμασταν στο ΣΕΦ ότν έπαιζε με τη Ρεάλ των τεράστιων Μαρτιν και του Σαμπόνις, εκεί απλά καταλάβαμε ότι χωρίς τον Πάσπαλιε, η ομάδα ήταν μια καλή ομάδα, αλλά με τον Ζάρκο ήταν μια υπερομάδα, ειδικά απέναντι την τότε πιο ψηλή ομάδα της Ευρώπης τότε , με τεράστιο τελέντο όταν το Ζαρκάδι χόρευε μπροστά στα μάτια μας.
Έχουμε δει αγώνες κι αγώνες, αλλα΄σαν εκείνο από κοντά κανένα, τότε που καταλάβαμε ότι δεν ήταν ένας παίκτης, αλλά ένας μύθος και αυτό το μύθο επιβάλλεται με το όνομα του να κρεμαστεί η φανέλα του με το νο 8 να κρεμαστεί στην οροφή του ΣΕΦ.

Οι αστάθμητοι παράγοντες που επενεργούν ως διάκριση, ανάμεσα στην οχτάδα των μεγάλων αθλητών κι ομάδων

 

Οι αστάθμητοι παράγοντες που επενεργούν ως διάκριση, ανάμεσα στην οχτάδα των μεγάλων αθλητών κι ομάδων,

 Για όποιον έχει κάνει αθλητισμό, πρωταθλητισμό και δε λέμε για υψηλού επιπέδου πρωταθλητισμό, μπορεί να καταλάβει ότι οι διαφορές στην πρώτη οκτάδα, είναι απειροελάχιστες, ωστόσο είναι πολύ σημαντικές.
Δε θα μιλήσουμε ούτε για στημένα, ούτε για στησίματα, που αντικειμενικά υπάρχουν, αλλά άντε να τα αποδείξεις, που ακόμα κι αν υπάρχουν δεν καθορίζουν 100% ένα αγώνα, αλλά κατά ένα 30% να το πούμε με όρους στατιστικής.
Ασήμαντο;
Καθόλου θα λέγαμε, για να κατανοήσει κανείς με όρους στατιστικής, που δεν είναι επιστήμη, αλλά επιστημονικό εργαλείο, ανάμεσα στις μικροδιαφορές στο λεγόμενο tendex, το οποίο το έφερε η αθλητική δημοσιογραφία μέσω του περιοδικού τύπου και ειδικότερα του "Τριπόντου" στη δεκαετία του 1990, αλλά όσοι υπήρξαμε αθλητές και κάναμε έστω και τον υποτυπώδη πρωταθλητισμό, τόσο σε ομαδικά, όσο και σε ατομικά αθλήματα, θα καταλάβαινε ότι με το tendex σε 0,05% στατιστικά ο αντίπαλος σου είχε προδιαγραφές για να σε νικήσει πάνω από 35%.
Πάμε παρακάτω τώρα!
Φτάνει η Στατιστική για να αποδείξει σε ένα αγώνα (κάτι που προσπαθούν εναγωνίως και οι στοιχηματικές αλλά δε μπορούν να μετρήσουν τους αστάθμητους παράγοντες), ποιος πάνω κάτω θα είναι το φαβορί;
Οι στοιχηματικές παίρνουν πολύ σοβαρά τα στοιχεία με εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης εδώ και πολλά χρόνια, ανεξάρτητα από τα λεγόμενα στησήματα που αντικειμενικά τα οσφριζόμαστε, αλλά δεν μπορούν να αποδειχθούν, στο δυτικό κόσμο που είναι στημένος με την Αριστοτελική και Καρτεσιανή λογική, που εμείς τις απεχθανόμαστε αμφότερες.
Εμείς απαντάμε ότι η στατιστική επηρεάζει μόνο κατά ένα 50%, το υπόλοιπο είναι άλλα πράγματα που δε μπορούν να τα μετρήσουν ούτε τα μαθηματικά ως λογική και που αντικειμενικά δεν μπορούν να καταμετρηθούν, γιατί δεν είναι αντικείμενα και πεδία ορισμού των θετικών επιστημών.
Πως θα καταμετρηθεί δλδ στο ταλέντο, στη διαβάθμιση του ταλέντου, στο πόσο ολοκληρωμένος είναι ένας αθλητής, μετρώντας τη μυϊκή του μάζα, η το πόσα γκελάκια κάνει, αυτά είναι αστεία πράγματα; Πως θα καταμετρηθεί ς δλδ , το επίπεδο της φαντασίας, της εφυϊας, της κίνησης του στον αγωνιστικό χώρο, η οπτική του αθλητή και η οπτική του γωνία και η έμπνευση του;
Πως θα καταμετρηθεί η αποφασιστικότητα, η υπεροψία, η άγνοια κινδύνου, το θράσος, η ακόμα-ακόμα η ψυχραιμία,τι θάρρος του, η αφέλεια του και το πάθος του;
Πως να καταμετρηθεί εν τέλη, η οργανική και ανόργανη ψυχοσύνθεση - ψυχική κατάσταση ενός αθλητή ατομικά , η ακόμα πιο σύνθετα, μιας συλλογικής παρέας αθλητών μικροκοινωνιολογικά;
Πως να καταμετρήσεις την ένταση με δείκτες τεστοστερόνης, δείκτες αδρεναλίνης, αυτά θέλουν αιματολογικές και ουρολογικές εξετάσεις, αλλά κι εκεί η συνεισφορά είναι μικρή.
Ακόμα και η φανέλα μιας ομάδας παίζει ρόλο στο λεγόμενο "μπουστάρισμα" στα αδόκιμα Ελληνικά(Ελληνικά είναι κι αυτά δόκιμα και γλωσσικά δάνεια από το αγγλικό Boost).
Από αυτή την άποψη αυτό που δεν καταμετρούν οι στοιχηματικές, γιατί δεν μπορούν και δε μπορεί να το καταμετρήσει καμία μαθηματική μεθοδολογία, είναι τα ζητήματα αθλητικής ιδιοσυγκρασίας μεταξύ των οποίων είναι και το ταλέντο.

Ολυμπιακός ως Πρωταθλητής του 1986-87, στο τελευταίο πρωτάθλημα πριν τα πέτρινα χρόνια, ήταν κατά πολύ καλύτερος απ΄το σημερινό φυσικά

Ο Ολυμπιακός της καρδιάς μας, αυτός του 1987, ο τελευταίος Πρωταθλητής πριν τα "Πέτρινα Χρόνια", μια ομάδα που στις τάξεις της, είχε παικταράδες, που αποτελούσαν τον κορμό της Εθνικής Ομάδας(μια από τις καλύτερες που υπήρξαν ποτέ και σίγουρα πολλές κλάσεις ανώτερης από αυτή του Euro 2004).
Σε αυτό το σύλλογο έπαιζαν και μερικοί κορυφαίοι ξένοι, όπως το Παγκόσμιας Κλάσης Δεξί χαφ, ο Ουρουγουανός Χόρχε Μπάριος(σήμερα θα ξεκινούσε βασικός σε οποιαδήποτε ομάδα του πλανήτη, σαφώς πολύ ανώτερος του Σοάρεζ και μουντιαλικός, δίπλα στον μεγάλο Φραντσέσκολι), ο Φονιάς Μίλος Σέστιτς του Ερυθρού Αστέρα και της Εθνικής Γιουγκοσλαβίας που κάθισε λόγω Παναγούλια μέχρι το Δεκέμβρη του 1986.
Στο ρόστερ του μερικοί από αυτούς που θα αναφέρουμε, ήταν παίκτες πολύ μεγάλου βεληνεκούς, όπως οι Ζελελίδης, Σεμερτζίδης, Κωστίκος, Χαρδαλιάς, Αναστόπουλος, Μπονόβας, Παπαχρήστου, Λεμονής, Μητρόπουλος, Κασδοβασίλης, Μίχος, Ξανθόπουλος, Αποστολάκης, Τόγιας.
Μια ομάδα που δεν συγκρίνεται ποιοτικά με καμία ομάδα του Ολυμπιακού από το 2017 και μετά, ήταν κατά πολύ ανώτερη, σε όλα τα επίπεδα!!!


Το πρωτάθλημα της περιόδου 1986-87 ήταν το 28ο που διεξήχθη σε μορφή εθνικής κατηγορίας και το 8ο από καταβολής του επαγγελματικού ποδοσφαίρου. Το κατέκτησε ο Ολυμπιακός με 10 βαθμούς διαφορά από τον δεύτερο Παναθηναϊκό.

Τερματοφύλακες: Αρβανίτης (4) Παπαμιχαήλ (2) Σκούνας (20) Καλίτσης (1)

Αμυντικοί:

Αλεξίου (20/5) Αποστολάκης (24/1) Κοκολάκης (5) Μίχος (18) Ξανθόπουλος (24/2) Τόγιας (19) Γκένας (12) Αγγελίνας(9) Παπαγγέλης(12) Κασδοβασίλης (11)

Μέσοι:

Καπουράνης (10/1) Ψεύτης(7) Λεμονής (4) Μητρόπουλος (21/4) Μπάριος (25) Μπονόβας (16/3) Παπαχρήστου (16/1) Σεμερτζίδης (15) Γεωργουδάκης (4/2) Ζελιλίδης (22/4)

Επιθετικοί:

Αναστόπουλος (21/16) Βαΐτσης (17/1) Κωστίκος (15/5) Σέστιτς (6/1) Χαρδαλιάς (8/1) Βράμλιτς (7/1)

Σε κάθε κλάσμα, ο αριθμητής, ήταν οι συμμετοχές κι ο παρονομαστής, τα τέματα(γκολ), που είχε σημειώσει.

Το πανίσχυρο σουτ του Στάθη Πεχλιβανίδη

Ήρθε από την Σοβιετική Ένωση το 1990 και από την Καϊράτ Αλμάτι του Καζακστάν, την ομάδα που ντρόπιαζε τους μεγάλους του Σοβιετικού Πρωταθλήματος, όμαδες όπως η μεγάλη Ντινάμο Κιέβου, οι Θρυλικές Ντινάμο, Τορπέντο, Σπάρτακ και ΤΣΣΚΑ Μόσχας, παρολίγο να ήταν μέλος της Εθνικής Ομάδας της ΕΣΣΔ, τον κυνηγούσαν ο Ολυμπιακός και ο Παναθηναϊκός κάθε καλοκαίρι, όπως και ο Απόλλωνας Καλαμαρίας του Χάρυ Κλύνν, ως αντίπαλο δέος στους Χ΄΄Παναγή και Κωφίδη από τον Ηρακλή, Ζελελίδη, Ζήνδρο, Μόκαλη, από τον Άρη και Κωστίκο από τον ΠΑΟΚ.

Τελικά ήρθε το 1990 στην Ελλάδα και αν δεν τον είχε διώξει ο Κρίστο Μπόνεφ, ο τότε Βούλγαρος προπονητής του Παναθηναϊκού, γιατί ήταν υπέρβαρος(100 κιλά, μύες, είχε αυτό το θαύμα της φύσης), θα ήταν αυτός που, η θα έκλεβε τη θέση του Βαζέχα(πολύ ανώτερος από αυτόν), η θα έπαιζαν μαζί, δημιουργώντας ένα καταπληκτικό διδυμο και πίσω θα ήταν οι εξής μέσοεπιθετικοί Λούπου, Αντωνίου, Σαραβάκος και Βλάχος. Δυστυχώς δεν τους είδαμε μαζί, αλλά να είστε σίγουροι, ότι θα ήταν χάρμα ιδέσθαι και αντίπαλο δέος πλέον στον πολύ καλύτερο για την εποχή Ολυμπιακό των Μίνγκ και του Μπλαχίν(του καλύτερου Ολυμπιακού των τελευταίων 50 ετών), καθώς και της ΑΕΚ του τεράστιου Μπαγιεβιτς.
Κατέληξε στον Λεβαδειακό των ομοσπονδιακών προπονητών Μίλτου Παπαποστόλου και Αλκέτα Παναγούλια, όπου έβαλε αρκετά γκολ, σχεδόν όλα από τα 40 μέτρα και με κάτι τεχνικούς κεραυνούς που σήμερα τους βλέπουμε όλο και πιο σπάνια.
Τα σουτ που έκανε, ήταν ένα είδος που είχαμε συνηθίσει από τον τεράστιο Έντερ και λίγο αργότερα από τον Ρομπέρτο Κάρλος και άλλους Βραζιλιάνους που αρέσκονταν να σκίζουν τα δίχτυα με κάτι κεραυνούς που ξεπερνούσαν τα 120 χλμ την ώρα.
Ήταν και παραμένει ο αγαπημένος παίκτης των οπαδών της Καϊράτ Αλμάτι, της οποίας, ήταν ο πρώτος σκόρερ στην ιστορία της ομάδας, στην μεγάλη κατηγορία του σοβιετικού ποδοσφαίρου με 69 γκολ σε 226 ματς.